نسخه چاپي      ارسال به ديگران

با توجه به خشکسالی‌ها ناگریز به توسعه صنایع کوچک هستیم

گفت‌وگو با دكتر فتحعلي محمدزاده

جامعه جهانی سال‌هاست که برای تقویت اشتغالزایی، مسیر توسعه کسب‌ و کارهای کوچک و متوسط را دنبال می‌کند. SMEها با سرمایه اندک و حداکثر بهره‌وری، بیشترین سهم اشتغال را به خود اختصاص داده و با ایجاد موقعیت‌های شغلی جدید، فرصت‌های درآمدی برابر را برای جوانان در مناطق مختلف کشور ایجاد می‌کنند. در کشور ما نیز طی سال‌های گذشته، رویکرد مناسبی در این زمینه اتخاذ شده، هرچند که به دلیل برخی مشکلات ساختاری در اقتصاد، فاصله زیادی برای نقش آفرینی این صنایع در رشد اقتصادی و اشتغال داریم، اما روند حرکت، روندی رو به پیشرفت است.

بر اساس آخرین آمار اعلام شده، بیش از ۸۴۷ شهرک و ناحیه صنعتی در كشور به بهره برداری رسیده که در مقایسه با سال‌های قبل، روند رو به رشدی داشته است. همزمان با ۲۱ مرداد و نامگذاری روز ملی حمایت از صنایع کوچک در تقویم رسمي كشور، "اقتصاد ملی" با  فتحعلی محمدزاده، معاون فنی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران گفت‌وگو کرده است که در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

* صنایع کوچک به دلیل کمک به افزایش اشتغال و توسعه اقتصادی نقش بسیار پررنگ و به‌سزایی در اقتصاد کشورها دارد. در یک سال گذشته چه اقداماتی در راستای توسعه این صنایع در کشور صورت گرفته است؟

سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی ایران به‌عنوان سازمان توسعه‌ای در بخش صنعت کشور در دو بعد سخت افزاري و نرم افزاری به حمایت از این صنایع می‌پردازد. در ادبیات وزارت صنعت، معدن و تجارت، بنگاه‌هایی که زیر ۵۰ نفر نیرو دارند، مشمول صنایع کوچک هستند. در شهرک‌ها و نواحی صنعتی حدود ۹۴ درصد بنگاه‌هایی هستند که زیر ۵۰ نفر نیرو دارند که اگر این واحدها بخواهند خودشان زیرساخت‌ها را تأمین کنند، کاری مشکل است. بنابراین ایجاد شبکه برق، تصفیه خانه فاضلاب، تأمین آب، آتش نشانی و … می‌تواند فعالیت آن‌ها را تسهیل کند. از اين رو حمایت‌ها قیمت تمام شده را برای آن‌ها کاهش می‌دهد.

تا پایان سال ۱۴۰۰ يك هزار و ۳۷ شهرك و ناحيه صنعتی در کشور مصوب شده است، ولی تعداد شهرک‌های به بهره ‌برداری رسيده ۸۴7 شهرک و ناحیه صنعتی است؛ به‌نحوی که ۵۰۹ شهرک و ۳۳۵ ناحیه تا کنون به بهره برداری رسیده است. شهرک‌های صنعتی از دستاوردهای انقلاب اسلامی در حوزه صنعتی است و این تعداد شهرک و ناحیه‌ای که ایجاد شده، همه مربوط به بعد از انقلاب است. در ۸۴7 شهرک و ناحيه صنعتی، ۹۹ هزار و ۱۶۸ قرارداد حق بهره برداري زمين داریم. اشتغال مستقیم ایجاد شده در شهرک‌های صنعتی نیز بالغ بر یک میلیون نفر است.

در زمینه زیرساخت‌ها ۱۷ هزار لیتر آب و ۱۱ هزار مگاوات برق در این شهرک‌ها تأمین شده است. همچنين در ۲۶۵ تصفیه خانه واقع در ۲۰۶ شهرک صنعتی بالغ بر ۱۸۰ مترمکعب در روز فاضلاب صنعتی تصفیه می‌شود که به لحاظ شاخص زیست محیطی قابل اهمیت است. در حال حاضر ۷۵ درصد واحدهاي داخل شهرک‌هاي صنعتی تحت پوشش تصفیه خانه هستند.

اما درخصوص اقدامات انجام شده در یک سال گذشته می‌توان مهمترین آن را اصلاح اساسنامه سازمان توسط هیأت وزیران در بهمن سال گذشته عنوان کرد که بر این اساس در ۳۱ استان کشور شهرک صنفي توليدي خواهیم داشت که برنامه‌ریزی برای آن صورت گرفته است. همچنین ایجاد شهرک‌های دانش بنیان نیز از دیگر اقدامات دولت است. این مسأله در تمام سفرهای رئیس ‌جمهور مورد توجه بوده است. از شهریور ۱۴۰۰ تا خرداد ۱۴۰۱ بالغ بر ۵۰ پست برق در شهرک‌هاي صنعتی مصوب شد. همچنین هدف گذاری شد تا ۳۰ شهرک عمومی هم داشته باشیم. با ساتنا نیز تفاهم نامه‌ای برای تأمین پنج هزار مگاوات انرژی خورشیدی به امضاء رسیده است که يك هزار مگاوات از طریق خرید تضمینی، يك هزار مگاوات از طریق خود تأمین و سه هزار مگاوات نیز در قالب ایجاد شهرک تخصصي انرژی خورشیدی است. ۵ شهرک انرژی خورشیدی نیز در کشور هدف گذاری شده است. بنابراین علی‌رغم همه مشکلات اقتصادی و مشکل تأمین منابع، تلاش شده تا خدمات مؤثری به فعالان صنایع کوچک و متوسط ارائه شود.

در سال ۱۴۰۰، يك هزار و ۴۳۱ واحد کارگاهي كوچك در سطح شهرك‌ها و نواحي صنعتي كشور احداث شد. برنامه داریم در سال ۱۴۰۱ هم يك هزار و ۷۶۶ واحد کارگاهی در سطح شهرک‌هاي صنعتی ایجاد کنیم. در زمینه شرکت‌های دانش بنیان نیز حمایت‌های مؤثری (استقرار بدون مزایده، تسهیلات بانکی و مشوق در اختصاص زمین) از واحدهای مستقر در شهرک‌های صنعتی صورت گرفت. بر این اساس شرکت‌های شناسایی شده مستعد دانش بنیان تا پایان سال گذشته، يك هزار و ۶۳۳ واحد بوده که ۳۲۹ واحد از آن در سال گذشته انجام شد. همچنین برنامه‌ریزی شده تا تعداد شهرک‌های فناوری به ۵۰ مورد برسد.

در زمینه نرم افزاری نیز خدمات متعددی به صنایع مستقر در شهرک‌های صنعتی ارائه می‌شود. ۴۲ مرکز خدمات فناوری و کسب و کار در کل کشور داریم. ۵۷۹ شرکت مهندسین مشاور مستقر هستند تا به صنایع شهرک‌های صنعتی، خدماتی از جمله بازاریابی، صادرات، مالیات و … ارائه دهند.

* به آمارهای اشتغال در شهرک‌های صنعتی اشاره کردید. اگرچه اقدامات زیادی در زمینه توسعه صنایع کوچک صورت گرفته، اما هنوز فاصله زیادي به لحاظ اشتغالزایی و رشد اقتصادی از ناحیه صنایع کوچک در کشور داریم. دلیل این مسأله در چیست؟

صنایع کوچک و متوسط به همان اندازه که با سرعت زیاد رشد می‌کنند، به همان اندازه نیز ریزش می‌کنند. در کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، از جمله کره جنوبی، آلمان و ژاپن توجه زیادی به این صنایع می‌شود. نکته قابل توجه این است که لازمه توسعه صنعتی در کشور، توسعه صنایع کوچک و متوسط است و با توجه به خشکسالی‌ها ما ناگریز به توسعه صنعتی هستیم. توسعه صنعتی نیز از طریق توجه به صنایع کوچک امکان پذیر است. این مسأله موجب ایجاد اشتغال مولد، منابع پایدار برای کشور و ماندگاری جمعیت می‌شود.

* کشور مالزی به‌عنوان یکی از کشورهای موفق در حمایت از صنایع کوچک، اقدامات مؤثری در این زمینه، از جمله ایجاد بانک تخصصی برای صنایع کوچک داشته است. آیا با قوانین فعلی کشور امکان توسعه صنایع کوچک طبق اهداف برنامه‌ریزی شده وجود دارد؟

یکی از راهکارهای افزایش نقش آفرینی صنایع کوچک و متوسط در اقتصاد، تصویب و اجرای قوانین مخصوص به خود آن‌هاست. دولت و حاکمیت در صنایع بزرگ تا جای امکان سرمایه گذاری کرده‌اند. اگر قرار است بانک عامل با همان قوانین که برای صنایع مادر است برخورد کند، صنایع کوچک با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شوند. خوشبختانه رویکرد  دولت سیزدهم در زمینه حمایت از صنایع کوچک امیدوار کننده است. باید توجه داشت در سال‌های تحریم اگر صنایع کوچک و متوسط نبودند، با چالش‌های زیادی در زمینه تأمین معیشت و نیازهای ضروری مردم روبه‌رو می‌شدیم.

* یکی از چالش‌های مهم طرح‌های اشتغال آفرینی در کشور، کم توجهی به آمایش سرزمینی و درنظر گرفتن اهلیت سرمایه گذار بوده است، به گونه‌ای که شخصی که دارای اهلیت سرمایه گذاری نبود، از بیکار تبدیل به بیکار بدهکار می‌شد. در دولت سیزدهم چقدر این مسأله مورد توجه قرار گرفته شده است؟

خوشبختانه طی دو سه سال اخیر کمتر شاهد چنین مسأله‌ای هستیم و توجه به اهلیت سرمایه گذار از مواردی است که تیم کارشناسی آن را مورد بررسی قرار می‌دهد. در حال حاضر يك هزار و ۶۰ واحد صادراتی در شهرک‌های صنعتی فعال هستند که نشان دهنده موفقیت این صنایع است. همچنین علی‌رغم تحریم‌ها، ۲۶۸ سرمایه گذار خارجی در سطح شهرک‌های صنعتی درحال فعاليت هستند. در سال گذشته، ۳۳ سرمایه گذار خارجی مستقر شدند و ۴۰ هزار دلار سرمایه گذاری شده است. همچنین ۸۳ کنسرسیوم صادراتی داریم. همچنين در سال گذشته، ۲.۸ میلیارد دلار صادرات از سوی صنایع مستقر در شهرک‌های صنعتی صورت گرفته است.

https://www.eghtesademeli.com/

تاريخ: 1401/05/22  | ساعت: ٠٨:٠٠ | شناسه: ١٨٧٦٢ | تعداد نمايش: 348